Definitie en kenmerken van tuchtrecht
Tuchtrecht, al dan niet sport gerelateerd, kan gedefinieerd worden als het geheel van gedragsregels die gelden binnen een bepaalde (beroeps)groep. Zo is tuchtrecht vaak voorkomend in het onderwijs, binnen de politie of bij gereglementeerde beroepen zoals de orde van advocaten of de orde van architecten. Deze regels dienen de interne cohesie en de externe reputatie van de (beroeps)groep te waarborgen. Ook sportorganisaties of sportfederaties stellen tuchtreglementen op waaraan hun leden zich moeten houden.
Men kan enerzijds rechtstreeks lid zijn van een sportorganisatie. Een voetbalclub is bijvoorbeeld aangesloten bij de nationale voetbalbond, waarvan de club het tuchtreglement dus moet respecteren.
Anderzijds is ook een onrechtstreeks lidmaatschap mogelijk. Een voetballer zal door de arbeidsovereenkomst die hem aan een club bindt ook gebonden zijn door het tuchtreglement van de sportorganisatie waarvan de club lid is. De arbeidsovereenkomst zal een verwijzing naar dit tuchtreglement bevatten.
Intern tuchtrecht
De overtreding van een tuchtregel geeft aanleiding tot een procedure voor een tuchtrechtelijk orgaan. In eerste instantie zal dit een interne tuchtrechtelijke commissie van de sportorganisatie zelf zijn. Een inbreuk op het bondsreglement van de KBVB zal bijvoorbeeld aanleiding geven tot een procedure voor de Geschillencommissie voor het Profvoetbal. Hetzelfde principe vindt men ook op internationaal niveau. De FIFA heeft meerdere tuchtrechtelijke organen, waaronder bv. het Disciplinary Committee dat inbreuken op de Disciplinary Code bestraft.
Extern tuchtrecht
Na een interne procedure krijgen leden van een sportorganisatie vaak de mogelijkheid om beroep aan te tekenen bij een externe tuchtrechtsinstantie. In België is dit het Belgisch Arbitragehof voor de Sport (BAS – link). Dit orgaan is in eerste instantie opgericht om geschillen tussen actoren uit de sportwereld via arbitrage te beslechten. Daarnaast fungeert het BAS als tuchtrechter voor beslissingen van sportorganisaties waartegen beroep is aangetekend als de betrokken sportorganisatie een beroepsmogelijkheid bij het BAS voorziet. Op internationaal vlak wordt het Court of Arbitration for Sports (CAS – link) door sportorganisaties algemeen erkend als hoogste tuchtorgaan.
Procedurele waarborgen
Gelet op de impact die een tuchtrechtelijke beslissing kan hebben op de carrière van een sporter dient een sportorganisatie te voorzien in een behoorlijke tuchtrechtspleging. Sinds het arrest Le Compte van het Hof van Justitie dienen de procedurele waarborgen, zoals vermeld in artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, gerespecteerd te worden. Dit geldt echter enkel wanneer de private belangen van de sporter op het spel staan. Een voorbeeld hiervan is de tuchtprocedure ten gevolge van een dopingovertreding. Deze procedure kan leiden tot een schorsing van de betrokken atleet, waardoor deze zijn loopbaan tijdelijk moet onderbreken.
De Vlaamse decreetgever heeft in artikel 8 van het decreet tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar expliciet enkele procedurele waarborgen verplicht gesteld voor tuchtprocedures m.b.t. amateursporters. Deze kunnen echter mutatis mutandis ingeroepen worden in elke sportrechtelijke tuchtzaak.
Partijen hebben in een tuchtprocedure onder meer het recht om gehoord te worden, om inzage te krijgen in het dossier, om hoger beroep aan te tekenen en om een gemotiveerde beslissing te verkrijgen.
Rechterlijk toezicht
Na afloop van de tuchtprocedure kan men geen volwaardig hoger beroep instellen bij de gewone rechter. Wel kan de rechter een beperkt toezicht uitoefenen op de uitspraak van het tuchtorgaan indien alle interne rechtsmiddelen werden uitgeput. Enerzijds kan hij nagaan of de rechten van verdediging wel in voldoende mate werden gewaarborgd en of de sportorganisatie haar eigen reglementen heeft nageleefd.
Anderzijds kan ook de inhoud van de beslissing onderworpen worden aan een toetsing, zij het slechts marginaal. Enkel wanneer de beslissing van een tuchtorgaan kennelijk onredelijk is mag de rechter deze beslissing vernietigen.
Vragen over tuchtrecht (binnen de sport of daarbuiten)? Wenst U hulp bij het opstellen van een tuchtreglement? Aarzel niet om ons te contacteren via het telefoonnummer 09/334.94.70, via het contactformulier of via sport@everest-law.be
Reeks geschillenbeslechting in de sport: Inleidend artikel (link) – arbitrage (link – nog niet beschikbaar)